Nhiều người vì muốn ru trẻ ngủ mà cho lên võng đu
đưa, thậm chí đưa võng rất mạnh vì nghĩ như thế bé mới thích. Tuy nhiên, theo
bác sĩ, điều này rất nguy hiểm vì có thể khiến não trẻ bị tổn thương, thậm chí
tử vong.

Công việc lúc nào cũng bận rộn nên việc chăm sóc
cậu con trai 7 tháng tuổi chị Hương (Thanh Xuân, Hà Nội) giao toàn quyền cho bà
nội. Vì bà cũng đã ở tuổi hơn 60, sợ bà không bế cháu nhiều mệt, đau lưng nên
chị mua võng để bà ru cháu ngủ cho tiện. Thế nhưng, một lần tình cờ về nhà giữa
trưa, chị thấy bà đung đưa võng cho con mạnh quá mà phát hoảng.
"Mình nhìn còn thấy chóng hết cả mặt thì không
hiểu con nằm trên võng thì thế nào. Nói bà đưa võng nhẹ nhàng thôi thì cụ bảo
'Không đưa thế thì không biết bao giờ nó mới ngủ được'. Kiểu này chắc gì vì nằm
võng mà con ngủ có khi bị đu mạnh, mệt quá nên ngủ", chị Hương thở dài
nói. Tiến sĩ Nguyễn Công Nghĩa, Trưởng phòng nghiên cứu khoa học, Bệnh viện Phụ
sản Hà Nội, cho biết cũng giống như nhà chị Hương, nhiều gia đình Việt vẫn có
thói quen cho trẻ nằm võng để ru ngủ ngay từ khi còn rất nhỏ. Lý do là như thế
trẻ sẽ nhanh ngủ, ngủ sâu. Nhiều người thậm chí đu võng thật mạnh để khiến trẻ
cười, tuy nhiên điều này tuyệt đối không nên.
"Lý do là trẻ có thể bị hội chứng rung lắc, một dạng nặng của chấn thương
đầu và não. Trên thế giới hội chứng này không mới, tuy nhiên tại Việt Nam
nhiều người, thậm chí là bác sĩ chưa nghe nói đến hội chứng này", tiến sĩ
Nghĩa nói.
Hội chứng này thường xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi,
thậm chí là ở trẻ 5 tuổi, trong đó gặp nhiều nhất ở trẻ 9 tháng tuổi. Tại Mỹ,
theo thống kê hàng năm có khoảng 1.200-1.400 trẻ bị chấn thương não và tử vong
do rung lắc mỗi năm.
Tại Việt Nam, chưa có bất kỳ nghiên cứu và
thống kê về hội chứng này. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Nghĩa, tại Bệnh viện Xanh
pôn trong năm nay đã có 17 trường hợp tổn thương não nghi ngờ do hội chứng rung
lắc.
Cũng theo ông, ngoài việc đưa võng mạnh, nhiều cha mẹ có thói quen chọc con cười
bằng cách chơi trò "máy bay", đưa trẻ lên cao quá đầu rồi hạ xuống hoặc
đưa trẻ theo chiều ngang thật mạnh, tung trẻ lên cao rồi bắt lấy... Những hành
động tưởng chừng vô hại đó có thể gây ra những tổn thương ở não. Nặng có thể
khiến trẻ tử vong ngay lập tức, nhẹ cũng gây tổn thương não vĩnh viễn, tiến sĩ
Nghĩa cho biết.
Theo tiến sĩ, lý do là vì trẻ sơ sinh có kích
thước đầu lớn, nặng bằng khoảng một phần tư trọng lượng của toàn cơ thể. Chẳng
hạn, một bé nặng 3 kg thì đầu có thể nặng đến 8 lạng. Trong khi đó cơ và dây
chằng vùng cổ yếu, chưa phát triển nên chưa thể chịu đựng được sức nặng của
đầu. Bên cạnh đó, trong đầu lại có những khoảng trống giữa não và xương sọ cho
phép não tiếp tục phát triển. Não của trẻ lại mềm, màng não mỏng.
"Vì thế, nếu bị rung lắc mạnh, xương sọ mềm và dẻo của trẻ không chịu được
những lực này, sẽ chuyển lực tới não. Khi não không có sự di chuyển đồng bộ sẽ
gây ra sự đập trở lại xương sọ làm giập não, phù, chảy máu trong não...",
tiến sĩ Nghĩa nói.
Các nghiên cứu cho thấy những tổn thương có thể
xảy ra chỉ với 5 giây rung lắc, thậm chí là 3 giây. Tuy nhiên, bằng mắt thường nhìn
từ bên ngoài sẽ rất khó có thể phát hiện những tổn thương này, trừ trường hợp
nặng. Chỉ khi trẻ lớn những tổn thương này mới được phát hiện. Khi đó trẻ có
thể bị chậm phát triển trí tuệ, thị lực kém, rối loạn hành vi nói và nghe, động
kinh, tổn thương kỹ năng định hướng và nhận thức... Khi thấy trẻ có những biểu
hiện như bị kích thích mạnh, đờ đẫn, ngủ mê mệt, da xanh tái, ăn, bú khó, khó
nuốt hoặc nôn không có lý do rõ ràng, khó thở, cứng cổ, nghẹo về một bên.. thì
cần gọi cấp cứu ngay. Đồng thời, không tìm cách vận chuyển trẻ tới bệnh viện
trên các phương tiện thông thường, không bế xốc trẻ lên hay cố gắng lắc thêm để
trẻ tỉnh lại, tiến sĩ Nghĩa cho biết. Nếu trẻ nôn và không có nghi ngờ chấn
thương cổ cha mẹ có thể xoay đầu con nhẹ về một phía để tránh bị sặc và ngừng
thở. Nếu nghi ngờ chấn thương cổ thì tránh xoay trở trẻ và bảo vệ cẩn thận vùng
cổ.
Tiến sĩ Nghĩa khuyến cáo, hiện nay các chuyên gia
vẫn chưa xác định được mức độ rung lắc như thế nào là nguy hiểm vì thế cha mẹ
nên tránh, không được lắc trẻ. Khi di chuyển trẻ, hãy giữ cổ ở tư thế tương đối
cố định.
Theo VnExpress